ClickCease

Kennisbank

Begrippenlijst

Wat is Omgevingsmanagement?

Een bouwproject heeft altijd impact op mensen, zeker in een dichtbevolkt land als Nederland. Of het nou gaat om een reconstructie van een straat, sloop van een parkeergarage of aanleg van een warmtenet: je bent altijd te gast in de omgeving. Een aannemer kan dus niet zomaar een straat afzetten, het asfalt openbreken en een nieuwe weg aanleggen. Er zijn rondom het project verschillende spelers die allemaal een ander belang hebben bij een juiste voorbereiding, uitvoering en afronding. We noemen hen stakeholders. Stakeholders zijn bijvoorbeeld de bewoners en winkeliers aan de weg, maar denk ook aan de busmaatschappij en hulpdiensten die de weg gebruiken. Omgevingsmanagement gaat over het verenigen van de verschillende belangen van stakeholders.

Bouwcommunicatie: draagvlak en imago

Met goed omgevingsmanagement creëer je draagvlak voor het project. Waarom dat zo belangrijk is? Als stakeholders ontevreden zijn, kunnen ze tegenwerken. Dat gaat van mensen die hun auto niet willen verplaatsen tot mensen die bezwaar maken tegen vergunningen. Stakeholders hebben meer macht dan op het eerste gezicht misschien lijkt. Hiermee kunnen ze niet alleen het project belemmeren, maar ook het imago van de opdrachtgever en opdrachtnemer beschadigen. Weerstand komt vaak door onwetendheid. Hoe zou jij het immers vinden als je ’s ochtends naar je werk rijdt en je ineens onaangekondigd moet omrijden, omdat je normale route is afgesloten? Als je van tevoren weet dát de straat openligt, waarom de straat openligt en tot wanneer de straat openligt, voel je veel minder ergernis. Door naar mensen te luisteren en ze tijdig te informeren over veranderingen, werk je aan een goede relatie met stakeholders. We noemen dit bouwcommunicatie: het op de juiste manier op de hoogte houden van alle betrokken partijen. Door stakeholders tijdens het project te vriend te houden, heb je een prettigere uitvoering, blije buur én een tevreden opdrachtgever.

Conditionering: niet-technische obstakels weghalen

Omgevingsmanagement gaat dus veel over goede relaties met stakeholders. Oftewel, de zachte aspecten van het project. Maar omgevingsmanagement is meer dan dat: het omvat alle niet-technische activiteiten die nodig zijn bij een bouwproject. Er moet vooraf van alles geregeld worden om het project daadwerkelijk uit te mogen voeren. Denk hierbij aan vergunningen, meldingen, ecologisch onderzoek, archeologisch onderzoek, bodemonderzoek en onderzoek naar NGE’s (Niet Gesprongen Explosieven). Als deze zaken niet goed geregeld zijn, kunnen de juridische én planningsmatige gevolgen gigantisch zijn. Met goed omgevingsmanagement stuur je specialisten bij deze thema’s aan, zodat alles op tijd rond is en jullie tijdens de werkzaamheden niet tegen verrassingen aanlopen.

BLVC

Omgevingsmanagement bevat dus zowel ‘harde’ als ‘zachte’ activiteiten. Het is een uiteenlopend takenpakket, dus het is belangrijk om dit goed voor te bereiden. Een goede manier om dit te doen is om in aanloop naar een project een BLVC-plan te schrijven. Dit gaat over vier belangrijke aspecten van omgevingsmanagement: Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie. Door aan alle onderdelen aandacht te geven, minimaliseer je de overlast die de omgeving ervaart. In het kort gaan de vier aspecten over het volgende:

  • Bereikbaarheid: je kan een gebied niet ineens afsluiten. Denk aan de gevolgen daarvan: een winkel loopt klanten en dus omzet mis, nood- en hulpdiensten zijn niet op tijd ter plaatse en mensen die slecht ter been zijn kunnen hun huis niet uit en raken geïsoleerd. Daarom zijn verkeersmaatregelen én communicatie hierover nodig om bereikbaarheid te borgen. Denk aan omleidingsroutes, bebording, verkeersregelaars en tekstkarren.
  • Leefbaarheid: als een leuke woonwijk door het project ineens verandert in een maanlandschap, weet je zeker dat je een klachtenregen krijgt. De omgeving moet prettig blijven voor bewoners en bezoekers. Dat betekent een schoon en netjes werkgebied en het beperken van trillings- en geluidsoverlast. Maar je kan ook iets extra’s doen: plaats bijvoorbeeld bloembakken of zorg voor lokale kunst op de bouwhekdoeken.
  • Veiligheid: alles rond het bouwterrein moet veilig zijn voor omwonenden, bezoekers en weggebruikers. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat iemand plotseling op het bouwterrein verzeild raakt of in een open sleuf stapt. Maar denk ook aan sociale veiligheid: het kan bijvoorbeeld zijn dat je openbare verlichting moet afsluiten, waardoor er donkere hoeken ontstaan. Dat geeft mensen op straat een onveilig gevoel. Het is dan een goed idee om tijdelijk bouwlampen te plaatsen.
  • Communicatie: zoals we net al beschreven, wil de omgeving weten wat ze kan verwachten. Zo kunnen stakeholders zich goed voorbereiden op de werkzaamheden. Communicatie kan in verschillende vormen: van informatiebrieven tot inloopuurtjes op de keet tot aanschuiven aan de keukentafel. Belangrijk is dat de omgeving één duidelijk aanspreekpunt heeft. Het liefst een omgevingsmanager.

Altijd een unieke aanpak

Omgevingsmanagement is een onmisbaar onderdeel van projectbeheersing. Er is nooit een standaardoplossing: elke omgeving heeft andere uitdagingen, stakeholders én kansen. Een drukke winkelstraat of een landbouwgebied: ze vragen allebei om een andere aanpak. Omgevingsmanagement vraagt dus onder andere om sterke communicatieve vaardigheden en goed kunnen plannen en coördineren, maar ook om creativiteit en oog voor detail. Zo zorg je dat er, in welke omgeving dan ook, geen enkel omgevingsaspect de voortgang van het project in de weg staat. Een omgevingsmanager ziet hierop toe. 

Wat is een omgevingsmanager?

De omgevingsmanager is de hoofdverantwoordelijke persoon die het omgevingsmanagement van een project aanstuurt en maakt onderdeel uit van het projectteam. Hij of zij is (vaak als enige) verantwoordelijk voor het contact met de omgeving, stakeholders en wordt vaak aangedragen door de inschrijvende partij bij een project. Zoals eerder gezegd is een omgevingsmanager niet alleen verantwoordelijk om de goede relaties met stakeholders te behouden, maar ook om conditionerende onderzoeken te leiden en een goed BLVC-plan te schrijven.

Wat doet een omgevingsmanager?

Een omgevingsmanager is de vliegende keeper tussen de opdrachtgever, de opdrachtnemer, stakeholders en bevoegde gezagen. Bureauwerk en het coördineren van aanvullende (bodem)onderzoeken wordt veel afgewisseld met werk op locatie, want een omgevingsmanager is de belangenvertegenwoordiger en het eerste aanspreekpunt van stakeholders. Hij of zij maakt omgevingsscans voor aanvang van het project om potentiële knelpunten (bijvoorbeeld op het gebied van bereikbaarheid) en/of belangrijke stakeholders in kaart te brengen (een zogeheten stakeholdersanalyse), houdt de buurt tevreden en laat haar gehoord voelen, handelt eventuele klachten af, maakt afspraken en zorgt vervolgens dat deze afspraken ook nagekomen worden door de eigen organisatie en/of de opdrachtgever. Meestal is de omgevingsmanager wekelijks op locatie om het sentiment in de omgeving te meten en om te kijken of alles op rolletjes loopt. Een enorm afwisselende baan dus waarbij elke dag of week nieuwe uitdagingen spelen, afhankelijk van de fase van het project.

Wat voor eigenschappen heeft een omgevingsmanager?

We hebben eerder al even benoemd welke persoonlijke eigenschappen handig zijn in het kader van omgevingsmanagement. Er staat niet in steen gebeiteld wat een goede omgevingsmanager behoort te hebben, maar in onze ogen, en wat al onze omgevingsmanagers in ieder geval hebben, is een goede maatschappelijke en sociale antenne. Hierdoor kan je in een vroeg stadium al inschatten waar mogelijk knelpunten (gaan) ontstaan. Door je goed in te leven in de betreffende stakeholders, begrijp je de onderliggende belangen ook echt. Kunnen ‘levelen’ met verschillende type mensen, het begrijpen van de technische uitvoering van het project, empathisch vermogen en weten wat je wel en niet kan toezeggen maakt van zomaar een omgevingsmanager een goede omgevingsmanager. Je bent namelijk letterlijk de schakel of ‘tolk’ die zorgt dat opdrachtgever, opdrachtnemer en stakeholders elkaars taal en belangen begrijpen, de smeerolie om het draagvlak voor het project te behouden en vergroten en de advocaat van de duivel die gedurende de uitvoering erop toeziet dat gedane toezeggingen vanuit de kant van de opdrachtnemer daadwerkelijk worden nageleefd.

Meer lezen over omgevingsmanagement?

Ben je op zoek naar nieuwe ideeën of wil je je kennis over omgevingsmanagement uitbreiden? Op het Omniom-platform doe je inspiratie op.

Omgevingsmanagement in EMVI-plannen

Heb je een aanbesteding op het oog en is één van de gunningscriteria omgevingsmanagement? Ons enthousiaste team helpt je graag. We analyseren eerst de stakeholders en hun belangen, en schrijven daarna een winnend EMVI-plan.

Laat House of Tenders helpen met jouw omgevingsmanagement

House of Tenders werkt samen met onze zusterorganisatie Omniom om Nederland nóg omgevingsvriendelijker te maken. We hebben een enthousiast team van omgevingsmanagers die zowel in de tender als in de uitvoering helpen om de omgeving tevreden te houden. We helpen onder andere met stakeholdersanalyses, vergunningenmanagement, burgerparticipatie en het schrijven en uitvoeren van BLVC-plannen. In de tender zijn we onderscheidend met de Omniom Omgevingsapp. Kom in contact met onze omgevingsmanagers: Anna, Frédérique, Antonio en Arjan.

Nieuwsbrief

Wil je onze nieuwsbrief ontvangen? Krijg maandelijks updates over onze projecten en ons team.